Ongehoord!

Luisteren is een actieve bezigheid en een belangrijk onderdeel van communicatie. Daarmee slaat Rik Siere de spijker op zijn kop! Luisteren wordt steeds meer gezien als een cruciaal onderdeel van de bedrijfsvoering. Siere licht duidelijk toe waarom luisteren wat anders is dan aanhoren. Er is niets passiefs aan luisteren! Met beeldende voorbeelden over CLO’s (Chief Listening Officer) laat hij zien dat organisaties steeds meer het belang van luisteren onderkennen en hier tijd en ruimte voor reserveren. De openingszin van deze recensie kan ook, vrij geïnterpreteerd, betekenen dat goed luisteren een verplichting schept. Want als je goed luistert en daarmee kennis verwerft, dan moet je vervolgens iets met de kennis doen. Dit is een stille aanname die als fundament onder het boek ligt en dat is niet onterecht, mijn inziens. Het is jammer dat deze aanname onuitgesproken blijft, het zou als waarschuwing kunnen dienen bij aanvang van het boek: ‘Let op! Wie durft te luisteren kan informatie tegenkomen die hij/zij liever niet had gehad’. De auteur bespreekt luisteren op verschillende niveaus, van luisteren naar jezelf tot luisteren naar stakeholders, het komt allemaal aan bod. Het werk is geen eigen interpretatie, hij gebruikt veel verschillende theorieën die gezamenlijk bezien een overzicht bieden van de beschikbare literatuur. Vervolgens kanaliseert hij de informatie tot een eenduidig en goed onderbouwd verhaal. Hier en daar is een zelftest te vinden waarmee de lezer de eigen luistervaardigheden kan testen. Ook geeft Siere regelmatig voorbeelden waarin de lezer het eigen gedrag kan herkennen. Zo springt de luisterfout ‘zinnen voor een ander afmaken’ mij direct in het oog, want als ik ergens ‘goed’ in ben dan is het zinnen afmaken. Dit komt door een combinatie van empathisch luisteren (‘ik weet hoe je je voelt’) en grote ongeduldigheid. Toen ik vervolgens wilde weten hoe ik dit moest tackelen waren daar helaas weinig praktische tips voor te vinden. De auteur merkt op dat je kunt proberen een ontspannen sfeer in je team te realiseren waarin mensen elkaar op luisterfouten kunnen aanspreken. Dit is echter de tip die de auteur biedt voor alle luisterfouten. Ik kan me voorstellen dat er meer tips zijn om luisterfouten te signaleren en te voorkomen. Een klein kritiekpuntje op het boek: ik mis wat concrete en kritische vragen aan de lezer. Het had mij ontzettend geholpen als de auteur de lezer opdrachten had gegeven. Hierbij kan je denken aan kritische vragen als: ‘bedenk hoe in jouw organisatie wordt omgegaan met…’, of ‘wanneer heb jij voor het laatst …’. Daarnaast was een praktijkopdracht hier en daar welkom geweest. Dat had mij, als jonge starter, geholpen om meer inzicht te krijgen in mijn luistergedrag en de valkuilen daarvan. In het laatste hoofdstuk komt dit terug en maakt de auteur een hoop goed. Het zou bij mij echter beter beklijven wanneer hier per hoofdstuk of misschien zelfs per paragraaf aandacht aan was besteed. Samenvattend is dit boek een aanrader: de lezer krijgt een gedegen beeld van de actuele literatuur over luisteren, met regelmatig een koppeling naar de praktijk en methoden om het luisteren te stimuleren of borgen. De schrijfstijl is prettig en toegankelijk, zonder dat het populair of vluchtig wordt. De lezer prikkelen tot kritisch denken over de eigen situatie zou een waardevolle aanvulling zijn. Dit mag echter het leesplezier niet drukken!