De eerste druk van De alignmentpuzzel verscheen eind 2022 en is uitverkocht. De vier auteurs hebben in deze tweede druk vele kleine én een dozijn grotere wijzigingen doorgevoerd. De doelgroep is aangepast en de auteurs richten zich nu meer op de opleidingswereld. Maar hun boodschap blijft overeind: alignmentproblemen worden niet veroorzaakt door de mensen zelf, maar door de rol en randvoorwaarden die de organisatie aan mensen oplegt.
kernvraagstuk
De auteurs zien alignment – het gezamenlijk en in verbondenheid werken aan een doel – als het kernvraagstuk van de organisatiekunde. Doelgerichte samenwerking tussen afdelingen is alleen te bereiken als de inrichting van het bedrijf gebaseerd is op de bedrijfsprocessen. In een organisatie betekent alignment dat alle onderdelen van het bedrijf optimaal samenwerken aan een gezamenlijk doel. De focus ligt op productiebedrijven.
De kunst is om verschillende belangen en visies met elkaar in lijn te brengen en belangentegenstellingen te vermijden, of in ieder geval te minimaliseren. Er moet een goed plan zijn dat voor iedereen duidelijk is, en waar iedereen achter staat en voor wil gaan. Dat klinkt simpel, maar blijkt in de praktijk buitengewoon lastig.
knelpunten
Eilandjescultuur, belangentegenstellingen en communicatieproblemen zijn bekende oorzaken die mensen vaak noemen als hen wordt gevraagd naar de knelpunten. In dit boek gaan de auteurs een stap dieper. Deze symptomen zijn het gevolg van de taakverdeling en de toewijzing van verantwoordelijkheden, die op hun beurt weer voortvloeien uit het besturingsmodel van de organisatie. Het besturingsmodel volgt vervolgens uit de processen en de strategie.
Deze vijf onderwerpen krijgen in het boek ieder een eigen hoofdstuk. De vijf puzzelstukken moeten perfect in elkaar passen om optimale alignment in het productiebedrijf te bereiken. En dat is de alignmentpuzzel uit de titel. Kijk eerst naar proces en strategie, daarna naar de besturing en pas dan naar organisatie en informatie. Die volgorde is belangrijk. In een notendop is dit waar de rest van het boek over gaat.
visie en uitwerking
De visie en uitwerking zijn op een aantal plaatsen aangescherpt. Aan het eind van elk theoriehoofdstuk is nu een oefensectie opgenomen. Deze bestaat uit drie onderdelen: theorievragen, praktijkcases en vragen om de eigen bedrijfssituatie door te lichten. De antwoorden op de theorievragen vind je achterin het boek. Zo wordt het nog meer een studieboek.
De praktijkcase – een businessroman over een fietsenfabriek – is gelukkig gebleven. JJ-Bicycles is een leuk maar wat verouderd bedrijf dat moeite heeft om op te boksen tegen de concurrentie. De ontwikkelingen in deze organisatie gaan steeds vooraf aan een hoofdstuk theorie. De afwisseling tussen theorie en businessroman brengt de nodige luchtigheid, met goed neergezette personages en veel herkenbare situaties. Een goed gekozen manier om de theorie te ondersteunen, waardoor deze ook beter blijft hangen.
Extra's
Ook deze herziene versie is weer prachtig vormgegeven, met mooie kleuren, heldere illustraties en informatieve tabellen. Op de website zijn extra’s te downloaden. Er zijn een aantal mooie, korte filmpjes gemaakt die ieder een specifiek aspect belichten, en er zijn whitepapers te vinden over bijvoorbeeld financial accounting en het Alignment Control Systeem (ACS).
Het is een goede keuze geweest om de doelgroep aan te passen en de focus meer op studenten te leggen. En nog specifieker: op studenten met een aantal jaren werkervaring, in het post-hbo- of postacademisch onderwijs. Ik was een van de meelezers van de eerste versie die twijfelde of De alignmentpuzzel wel een managementboek is, omdat er zoveel theorie en informatie in zit en het voor een drukbezette manager een te dikke pil is om ‘even’ te lezen.
Dat wil niet zeggen dat dit boek niet relevant is voor managers. Voor wie zich eens goed wil verdiepen in dit onderwerp, is het een aanrader en een goed naslagwerk. Managers kunnen ervoor kiezen eerst de businessroman over de fietsenfabriek te lezen, waarin je op speelse wijze een introductie krijgt in de problematiek en de oplossingen.
degelijk standaardwerk
De alignmentpuzzel blijft een dik boek met zijn 460 pagina’s. Maar ach, in 1988 moest ik als eerstejaars student Bedrijfskunde Economics van Samuelson en Nordhaus aanschaffen met 950 pagina’s, om over de inhoud zes weken later examen te doen. Dat is ook goed gekomen. En daar zat geen leuke roman in verwerkt om de theorie luchtig te ondersteunen. Voor iedereen die manager is, manager wil worden, managers adviseert of managers opleidt, én voor studenten met een aantal jaren werkervaring, is dit een relevant thema. Dit boek pakt de basis van de bedrijfskunde op een systematische, theoretisch onderbouwde wijze aan: een degelijk standaardwerk dat goed uitlegt hoe de basis van een productiebedrijf op orde te brengen is.
Over Annemarie Smits
Annemarie Smits werkt als projectleider duurzaamheid bij een uitvoeringsorganisatie van de rijksoverheid. Daarvoor was ze IT projectmanager en consultant bij onder andere een grote bank en een internationaal adviesbureau. Daarnaast helpt ze auteurs met het schrijven van hun roman, non-fictie boek of managementboek.
