Andrew Tate en Jordan Peterson en Milo Yiannopoulos zijn de meest bekende influencers van de manosphere. Mede dankzij hun populariteit op sociale media is de misogyne filosofie van deze mannen breed verspreid geraakt onder puberjongens en (jongvolwassen) mannen. Online manosphere netwerken op platforms zoals Reddit bestaan al vele jaren, maar waren lang een niche voor mannen met frustraties over vrouwen en relaties.
Inmiddels worden hun boodschappen herhaald door de gemiddelde puberjongen in progressieve gezinnen. Met president Trump in het zadel zijn de manosphere en het bijbehorende ‘alt right denken’ doorgedrongen tot de politieke macht. De hoogste tijd dus om beter te begrijpen wat daar gebeurt in die manosphere.
Evolutionaire psychologie
Dit boek is een publieksversie van het proefschrift van Copland, die als socioloog diep in de online fora op Reddit en andere platforms is gedoken. Hij volgde vele gesprekken met vaak zeer haatdragende en racistische boodschappen tegen vrouwen en minderheden. Hij geeft tal van citaten uit posts, maar waarschuwt ook dat mensen niet zelf de volledige verhalen van deze mannen moeten lezen. De auteurs van deze emotionele posts zijn teleurgestelde mannen met een nihilistisch wereldbeeld.
Ze geloven in een strakke, biologisch bepaalde rolverdeling tussen mannen en vrouwen. Ze verafschuwen vrouwen in algemene zin omdat ze altijd op zoek zijn naar mannen met een zo hoog mogelijke sociale status en omdat ze vreemd gaan zodra ze de kans krijgen bij een man die hoger op de pikorde staat. Het antwoord van mannen is om individueel en gedisciplineerd te volharden in hun masculiniteit. Daarmee zijn deze netwerken vooral gericht op zelfhulp en steun van gelijkgestemden.
Laat kapitalistische vervreemding
Copland laat zien dat het niet alleen maar sneue vrijgezellen zijn die op hun kamertje bij hun moeder thuis aan het posten zijn. Het is te eenvoudig en schadelijk om ze weg te zetten als meelijwekkende typetjes. De term ‘toxic masciliniteit’ heeft hij ook niks mee. Dat suggereert dat dit soort masculiniteit iets totaal anders is dan de masculiniteit die we normaal vinden in de samenleving.
Copland laat in zijn analyse zien dat manosphere mannen geen afwijking hebben, maar dat het manosphere-denken naadloos past in de neoliberale sociale structuren. Het individualisme, de competitie en het consumentisme is meer dan een economische theorie. Het is onze cultuur geworden. Het leven gaat voor velen niet meer over simpelweg gelukkig zijn met je gezin en je vrienden, maar over bezit, succes en eigenbelang. Binnen die structuren is het steeds lastiger om succesvol te zijn. Het paradoxale van manosphere mannen is dat ze wel de kapitalistisch orde blijven omarmen die juist de oorzaak is van hun benarde positie.
Wreed optimisme
Daarmee is de manosphere een onbevredigende wereld. De mannen erkennen hun pijn en verdriet, en toch pleiten ze voor een wereldorde die ze pusht naar een cultuur van uiterlijkheden. Masculiniteit is niet langer iets wat van binnenuit komt, maar het zijn de looks die het goed doen op Instagram en in de sportschool. Als je maar goed aan je uiterlijk werkt en discipline vertoont, dan moet het je lukken om een succesvolle alpha op de apenrots te worden. Nergens motiveert de manosphere om echt iets te veranderen in de samenleving. Behalve misschien in extreemrechtse groeperingen, nergens wordt gepleit om politiek of maatschappelijk actief te worden. Manosphere mannen storten zich op zelfhulp terwijl ze blijven hangen in suboptimale maatschappelijke structuren. Copland noemt dat wreed optimisme.
Gewelddadig nihilisme
Copland citeert uitgebreid uit een post van een manosphere man die in Santa Barbara zes mensen doodschoot en veertien anderen verwondde in een misogyne schietpartij. Het lukte de jongeman niet om vrouwen te versieren en hij vond dat vrouwen daarom maar moesten boeten. In zijn nihilistische wereldbeeld geloofde hij sterk in zijn waarden over mannen en vrouwen, alleen zit de wereld anders in elkaar. De wereld accepteerde hem niet, en daarom moest alles en iedereen maar dood. Dit soort nihilisme is sterk gelinkt aan wraakgevoelens en een belangrijke manier om met hun pijn om te gaan.
Copland is er absoluut voor om terrorisme vroegtijdig op te sporen, maar een verregaande surveillancesamenleving is hij huiverig voor. Hij gelooft eerder in het neerzetten van een alternatief wereldbeeld, waarin mannen werkelijk een steviger positie verwerven, naast vrouwen. Waarin beide sexen elkaar ondersteunen in het dragen van de lasten, in het gezin en op de arbeidsmarkt. Dat zou de echte oorzaken van de aantrekkingskracht van de manosphere kunnen wegnemen. The Male Complaint heeft mijn wereldbeeld in elk geval verrijkt. Je hoort en leest regelmatig over de manosphere. Nu weet ik beter wat er speelt.
Over Freija van Duijne
Freija van Duijne was van 2013 tot 2018 voorzitter van de Dutch Future Society. Zij heeft meer dan tien jaar werkervaring als toekomstverkenner en strateeg in diverse overheidsorganisaties. Freija werkt vanuit haar bedrijf Future Motions en geeft trainingen en lezingen op gebied van toekomstverkennen.