Ap Dijksterhuis schreef het boek Naar een nieuw samen. Een boek dat voor mijn gevoel uit zijn tenen komt. Een boek met urgentie. Een pleidooi voor verbinding, voor een samenleving waarin ‘samen’ weer centraal staat.
wezenlijk
Het is uiteraard geen nieuw thema. Er is meer geschreven over het feit dat eenzaamheid toeneemt, de maatschappij steeds individualistischer wordt en echt contact wordt verruild voor digitaal contact. Dirk De Wachter, David Brooks en anderen schreven ook al over dit thema. Maar Naar een nieuw samen voegt iets wezenlijks toe. Het boek van Dijksterhuis is gebaseerd op inzichten uit de psychologie, de medische wetenschap en neurowetenschap. Van kaft tot kaft trakteert de schrijver de lezer op uitkomsten en inzichten uit sociaalwetenschappelijk onderzoek. Deze informatie is zo herkenbaar, indringend en confronterend dat het de lezer - en, laat ik voor mezelf spreken, mij in ieder geval - direct aanzet om dingen anders te doen.
concreet en laagdrempelig
De schrijfstijl van Dijksterhuis is lekker: concreet en laagdrempelig. Hij legt dingen helder uit, maakt het regelmatig persoonlijk, geeft voorbeelden die aanspreken en brengt er de nodige humor in. Daardoor blijft het thema - waar je zomaar een beetje somber van zou kunnen worden - licht en verteerbaar. Al met al een boek dat uitnodigt om in één ruk uit te lezen.
Drie delen
Naar een nieuw samen is helder opgedeeld in drie delen. Het eerste deel gaat over hoe het zit. Dijksterhuis introduceert hier een nieuw begrip naast fysieke en mentale gezondheid: sociale gezondheid. In dit deel legt hij uit hoe sociale gezondheid invloed heeft op levensverwachting en levensgeluk. Zo concluderen onderzoekers bijvoorbeeld dat een slecht of afwezig sociaal leven hetzelfde effect heeft op de levensverwachting als het roken van een pakje sigaretten per dag.
Het tweede deel heet ‘Waar we staan’. Hierin beschrijft Dijksterhuis de effecten van eenzaamheid en uitsluiting, de gevolgen van ons intensieve socialemediagebruik en hoe we — zowel in de maatschappij als in ons werkende leven — meer betekenis aan ons bestaan kunnen geven.
Wat te doen?
Het derde deel heeft als titel ‘Wat te doen’. In dit deel gaat het over hoe wij onze sociale en maatschappelijke weefstof weer kunnen versterken. Door digitaal contact te vervangen door echt contact. Door in organisaties en in de politiek mensen actief te laten participeren. Door mensen zich weer onderdeel te laten voelen van hun straat, wijk, dorp of stad. En door meer eenheid te creëren, onder andere via inkomenspolitiek.
Daarnaast maakt Dijksterhuis vanuit het concept sociale gezondheid een interessante uitstap naar de gezondheidszorg: hoe deze zich niet alleen zou kunnen richten op het behandelen van de symptomen van sociale ongezondheid (die zichtbaar worden in mentale en fysieke ongezondheid), maar juist op het bevorderen van sociale gezondheid zelf.
reflectievragen
Ap Dijksterhuis eindigt Naar een nieuw samen met een reeks reflectievragen voor de lezer zelf. Vragen die uitnodigen om stil te staan bij hoe sociaal gezond je eigenlijk bent. Zijn er mensen die er voor je zijn als het niet goed met je gaat? Heb je dagelijks of bijna dagelijks betekenisvol contact met anderen? Denk aan gesprekjes op je werk, een partner die echt naar je luistert, of mensen met wie je sport. In welke mate kun je je identificeren met en voel je je verbonden met één of meerdere gemeenschappen? Voel je je ergens onderdeel van? Dijksterhuis brengt het uiteindelijk terug tot twee eenvoudige maar krachtige vragen die je jezelf elke avond kunt stellen: Hoe heb ik mij vandaag verbonden met anderen en met de wereld? En: Hoe ga ik mij morgen verbinden met anderen en met de wereld?
Als iedereen zichzelf die vragen zou stellen - en ernaar zou handelen - zou de wereld er zomaar anders uit kunnen zien. Dat klinkt misschien vanzelfsprekend, bijna te simpel. Maar juist over die vanzelfsprekendheid is eindeloos sociaalwetenschappelijk onderzoek gedaan: waarom doen mensen niet wat zo voor de hand ligt? Dus wil je begrijpen hoe mensen werken - en dus ook hoe jij zelf werkt - dan is Naar een nieuw samen een niet te missen boek in deze tijd van individualisering, contacterosie en groeiende eenzaamheid.
Over Ward Grootens
Ward Grootens is Trainer en Coach op het gebied van (Persoonlijk) Leiderschap. Daarnaast is hij auteur en Podcast-host. In zijn werk put hij uit zijn achtergrond in oa HRM, Organizational Behavior Management, Systemisch Werk en Neuro Linguïstisch Programmeren. Hij brengt door middel van zijn werk zowel individuele leiders als organisaties in beweging.