Klein detail: ik zit in de trein. Een hele coupé aan medereizigers kijkt dan ook verschrikt op. Hun reactie is eigenlijk heel mooi. Opgelicht is namelijk ook bedoeld om van te schrikken. Het waargebeurde verhaal van Peter van Welden laat je niet los. Het is een boek dat als een steen in je buik blijft hangen en diepe indruk maakt. Het leest als een spannende thriller, maakt boos en verdrietig en geeft hoop over menselijke veerkracht. Maar bovenal is het een oefening in menselijke empathie.
Drie ton
Het verhaal zelf is al volledig gespoilerd door de ondertitel. Je weet dat Peter drie ton kwijtraakt aan oplichters. Je weet dat hij zijn partner verliest, en zijn zelfvertrouwen. En ik zal er nog een spoiler aan toevoegen: er kwam geen pistool aan te pas. Peter is nergens bedreigd, kreeg geen mes op zich gericht en is ook niet overvallen. Hij heeft zelf al dat geld overgemaakt, heeft zelf gekozen om alle ellende niet met zijn partner te bespreken en dacht het ook allemaal zelf te kunnen oplossen door nog één keer geld over te maken.
empathie
Maar dat is allemaal niet belangrijk. Wat belangrijk is aan dit boek, is de oefening in empathie. Want natuurlijk dacht ik toen ik aan het boek begon: mij zou dit nooit overkomen. Ik zou nooit reageren op een vaag appje van een onbekend persoon. En als ik dat al zou doen, zou ik natuurlijk nooit zo dom zijn om geld over te maken. Of misschien zou ik er één keer in kunnen trappen, maar ik zou echt nooit door blijven gaan en alles wat ik heb op het spel zetten.
Na het lezen van Opgelicht weet ik dat niet meer zo zeker. Als je stap voor stap in Peters hoofd stapt en je in hem verplaatst, zijn alle stappen die hij zet vanuit zijn perspectief te volgen. Het eindresultaat is desastreus, maar alle kleine stapjes die tot dat eindresultaat leiden, zijn klein en begrijpelijk. Het noodlot sloeg toe op dat ene moment dat hij vatbaar was voor de ingenieuze tactieken van de oplichters.
compassie
Van Weldens boek dwingt iedereen om na te denken over wat we nu eigenlijk bedoelen als we zeggen dat we mededogen hebben. Als we zeggen dat we compassie moeten tonen. Hebben we alleen empathie als iemand buiten zijn schuld om in de problemen is geraakt, of kunnen we ook begrip opbrengen als iemand een stomme fout heeft gemaakt?
En natuurlijk, Peter van Welden is verantwoordelijk voor de fouten die hij heeft gemaakt. En die verantwoordelijkheid neemt hij. Het is ongelooflijk te lezen hoe hij in bittere armoede, en verlaten door zijn partner, zijn leven stukje bij beetje weer op weet te pakken.
Maar schuldig is hij niet. Dat zijn en blijven de gewetenloze oplichters die hem zijn geld afhandig hebben gemaakt en geen genade kenden.
lef
Ik kan niet anders dan mijn petje afnemen voor Van Welden. Niemand verdient het om zulke consequenties te dragen van een aantal stomme fouten. En wat een lef vraagt het dan om met naam en toenaam je verhaal te doen in dit boek. Wie zo openhartig en zonder enig voorbehoud durft te schrijven over zijn fouten, verdient veel meer respect dan al die stomme managementboeken over succesvolle leiders en hun platgeslagen clichés dat ze dat hebben bereikt met visie, passie en doorzettingsvermogen. Drie ton, je partner en je zelfvertrouwen verliezen en dan toch weer opstaan – dan ben je pas een leider.
P.s. Het is u wellicht opgevallen dat dit boek is uitgegeven bij dezelfde uitgever als mijn eigen boeken. Daarom wil ik benadrukken dat ik dit boek op eigen initiatief heb gekocht, zelf heb betaald en dit artikel op eigen initiatief heb geschreven. En ik ontvang dus ook geen cent voor deze aanbevling, maar ik hoop wel dat u massaal het boek koopt.
Over Richard Engelfriet
Richard Engelfriet (1977) is sinds 2001 dagvoorzitter, spreker, columnist en onderzoeker. Daarnaast is hij auteur van vele managementboeken, waarvan ‘Bye Bye Bullshit, ‘De Succesillusie’ en ‘Hoe vang ik een rat?’ de bekendste zijn. Engelfriet woont in Tilburg, heeft twee kinderen en zingt in coverband Rizotto.