Met het boek Ethiek en bedrijf wordt de samenhang en afweging tussen deze verschillende vragen en begrippen duidelijk gemaakt. Het boek geeft een tour de horizon met voorbeelden van concrete en bekende casussen en enige theoretische achtergrond rondom samenhang tussen economie, techniek en ethiek, de ontwikkeling in de tijd van deze begrippen, wat ethiek is en welke modellen er bestaan om uw afwegingen te maken.
Vraagt u uzelf eens af hoe vaak u in het dagelijks handelen de expliciete afweging bij besluiten en discussies ziet rondom ethische dilemma’s. Als ik voor mezelf zou moeten evalueren dan denk ik dat deze afwegingen vaak impliciet worden gemaakt. Of dat deze achteraf plaatsvinden wanneer er sprake is van kritiek of maatschappelijke verontwaardiging wanneer er ‘gedoe’ ontstaat. In het boek Ethiek en Bedrijf worden de consequenties van concrete casussen die u en ik kennen vanuit de media weergegeven – al dan niet deels aan de fantasie aan de lezer overgelaten.
Op beschrijvende en objectieve wijze geven Glorieux en Selis inzicht in de samenhang en betekenis van het begrip ethiek, de modellen, historisch perspectief en relatie tussen economie, techniek en ethiek. De auteurs geven een duidelijk overzicht en denkkader waarlangs de lezer bepaalde ethische vraagstukken kan evalueren. Ze sluiten af met een werkmodel in 8 stappen waarlangs de afwegingen gemaakt kunnen worden. Het boek zou aan toegevoegde waarde kunnen winnen wanneer het model concreet gemaakt zou zijn aan de hand van een praktijkcasus met een concrete uitwerking. Hierdoor wordt nog meer richting gegeven.
Het boek is – zoals de auteurs ook in begin aangeven – bedoeld om samenhang tussen ethiek, economie en techniek aan te geven. Daarnaast willen Glorieux en Selis studenten bewust maken en een denkkader meegeven om afgewogen ethische beslissingen te nemen. Daar geven ze zeker richting aan omdat op een relatief eenvoudige wijze een zo persoonlijk en lastig onderwerp als ethiek wordt beschreven. Door de objectieve schrijfstijl en de achtergronden met praktische casussen te ondersteunen geven zij de lezer de ruimte om zelf na te denken over de toepassing en uitwerking van eigen ethische situaties. Dat daar behoefte aan is wordt zeker bewezen.
Persoonlijk had ik nog meer de nadruk gelegd op de veranderingen en snelheid in de huidige tijd als het gaat om innovatie, nieuwe technologieën en ook de invloed van de media. Naar mijn mening hebben deze een wezenlijke invloed op de noodzaak om ethiek nog meer en voorafgaand aan de besluitvorming te betrekken. Immers niets lijkt meer onmogelijk op het terrein van techniek, snelheid en beschikbaarheid van informatie. Dit vraagt om andere en betere afwegingen. De recente praktijk laat ook zien dat de publieke en maatschappelijke opinie en soms – verontwaardiging snel gaan. Denk maar aan recente onderwerpen als Panama Papers of de Brexit. Maar ook de ethische vraagstukken rondom bijvoorbeeld genetische manipulatie.
Vrijwel elke beslissing heeft een ethische component in zich. Zowel in uw dagelijkse bedrijfsmatige handelen alsook in privéverband mag van u verwacht worden dat u zich rekenschap geeft over de gevolgen van uw beslissingen. Zelf heb ik zowel in mijn studie, werk alsook in mijn maatschappelijke situaties regelmatig (georganiseerde) discussies of aandacht voor ethiek. Deze situaties en ook weer het lezen van deze uitgave maken mij duidelijk dat het echt wenselijk is om in de dagelijkse waan van de dag bewuster stil te staan bij ethische afwegingen en vraagstukken. Een reputatie is zo verwoest en daarnaast mogen we ook best wel meer aandacht voor elkaar hebben in plaats van het nastreven van individuele belangen of geluk.
Over Frank van Kuijck
Frank van Kuijck is een onafhankelijk en zelfstandig professional in toezicht en advisering binnen de publieke sector. Hij is oprichter en eigenaar van het adviesbureau Toetssteen BV. Daarnaast is hij associate partner bij TransitiePartners. Hij heeft een achtergrond als Partner in de audit en adviespraktijk bij Deloitte en is docent Auditing aan de UVT Tilburg.
