Hartvol - De kracht van zelfcompassie - 'Toegankelijke uitleg'

Ik kan me voorstellen dat het fenomeen 'zelfcompassie' weinig bekend is bij veel van de lezers/klanten van Managementboek. Zelfcompassie past goed in de Mindfulnesstraditie en gaat niet over de compassie voor en verbondenheid met de ander, maar de compassie en verbondenheid met jezelf. We zijn immers heel vaak strenger voor onszelf dan we voor anderen zijn en het stemmetje in ons hoofd is vaak kritischer op onszelf dan we ooit een ander zouden willen of durven toespreken. Zelfcompassie gaat uiteindelijk vooral over vriendelijk zijn voor jezelf en jezelf te steunen op moeilijke momenten, zoals velen van ons ook anderen zouden steunen op moeilijke momenten. Omdat dit ook in ons calvinistische kikkerlandje niet vanzelfsprekend is, is er een heel boek nodig om dit concept toe te lichten en te leren toepassen, al dan niet in combinatie of aanvulling op een mindfulness- of zelfcompassietraining.

Marlou Kleve heeft een toegankelijke en heldere schrijfstijl die in het algemeen behoorlijk nuchter is. Wat ik verder leuk en verrijkend vind, is het feit dat ze ook zichzelf in het boek durft te laten zien. Ze is niet alleen de spreekwoordelijke goeroe die vertelt hoe het allemaal moet, maar ook hoe ze zelf gekomen is waar ze nu is in het leven en hoe ze soms ook tegen haar eigen beperkingen oploopt. Dat maakt het boek, naast de heldere schrijfstijl ook heel toegankelijk, als je als lezer ook tegen je grenzen aanloopt, ben je niet alleen. Ook Kleve overkomt dat weleens, en daarmee zijn we verbonden met andere mensen, want iedereen worstelt weleens. Mensen die al bezig zijn met bijvoorbeeld mindfulness, zullen deze visie op verbondenheid vast herkennen uit hun meditatiepraktijk. Die persoonlijke openheid die zo nu en dan in het boek naar voren komt, doet heel prettig aan.

Datzelfde geldt wat mij betreft voor meer dingen in dit boek, ik vind niet alleen de omslag heel mooi, helder en rustig vormgegeven, maar dat geldt ook voor de hoofdtekst in het boek zelf. Het boek is overzichtelijk met een prettige bladspiegel en in de hoofdtekst staan zo nu en dan duidelijk vormgegeven tekstblokken met illustratieve verhalen en belangrijke punten uit de tekst, zoals bijvoorbeeld de drie belangrijke elementen van zelfcompassie volgens Neff: opmerkzaamheid, gedeelde menselijkheid en vriendelijkheid naar jezelf.

Naast deze blokken zijn er ook grijze tekstblokken opgenomen, die concrete oefeningen beschrijven, die passen in de mindfulnesstraditie. De inhoud biedt wijze lessen die in het verlengde liggen van mindfulness en die voor veel mensen heel erg nuttig kunnen zijn om mee aan de slag te gaan. In die zin zit er veel overlap in dit boek met het in de inleiding genoemde werk van Neff uit 2011 en beide boeken staan in dat opzicht als een huis.

Het enige wat ik echt jammer vind, is dat het kaft rept over wetenschappelijk onderbouwde kennis, terwijl er heel veel beweringen in het boek staan, zonder een heldere verwijzing en zonder een complete literatuurlijst. Als je dan toch wetenschappelijk bezig wilt zijn, zou ik die zeker toevoegen en dat kan ook op een manier die de toegankelijkheid van de tekst niet onderuit hoeft te halen. Dat is echt een minpuntje. Een kritische lezer ziet nog wel wat meer dingen, zoals beweringen over richtingen van causale verbanden waar wel iets op af te dingen is. Helderheid is prettig, maar je kan ook te enthousiast of te ongenuanceerd zijn, of beide en deze slordigheden zijn jammer voor iemand die duidelijk tijd en aandacht heeft besteed aan het toegankelijk uitleggen van soms lastige kennis en concepten.

Ondanks deze punten van kritiek zou ik iedereen die weleens onzeker is over zichzelf of te streng voor zichzelf (en wie is dat niet) willen aanraden zich te verdiepen in zelfcompassie en op welke manier dit kan bijdragen aan gewoon een lekkerder leven. Doe de oefeningen, lees de extra teksten, zoals bijvoorbeeld die over 'De schoonheid van imperfectie' over een waterdrager met een hele en een kapotte kruik, die ik zelf erg mooi vond. Als je nieuwsgierig bent naar die tekst, zou ik zeggen: ga het boek lezen. Naast dit verhaal, staat er nog tal van nuttigs in dat het leven van jou en de mensen om je heen zomaar een beetje aangenamer kan maken.

Sippy van Akker MSc is bestuurskundige en legt zich toe op coaching en consultancy op het gebied van mens, werk en zingeving. Sippy schrijft sinds 2018 over deze onderwerpen op zinvollerleven.nl, het door haar opgerichte platform voor bewust en zinvol leven en werken.