Toen ik enkele jaren terug van werkgever veranderde en ik me tezelfdertijd verdiepte in literatuur over hoe we ons dagelijks bezondigen aan denkfouten en we meer dan eens ten prooi vallen aan illusies, gingen plots mijn ogen open. Ik zag opeens duidelijk hoe mensen in mijn omgeving het slachtoffer werden van vastgeroeste ideeën over wat voor hard werken moet doorgaan. Ik zag op de werkvloer hoe leidinggevenden denkfouten maakten bij het aansturen en evalueren van medewerkers, hoe vergaderingen meer gebruikt werden om status te verhogen dan om tot gezamenlijke beslissingen te komen, en hoe opleidingen hun effect misten. Ik werd er niet bepaald gelukkiger door.
Verbaasd over mijn nieuwe inzichten, sprak ik er over met peers en vrienden. En wat bleek? Wat ik vaststelde, bleek zich overal in meer of mindere mate voor te doen. De meesten met wie ik er over sprak echter, zuchtten eens – door het er over te hebben, erkenden ze de problemen wel, maar ze hadden het gevoel er weinig tegen te kunnen beginnen. Het kan inderdaad onoverkomelijk lijken om tegen diepgewortelde misverstanden en foute percepties in te gaan, ook al zijn ze duidelijk zichtbaar. Het was dus hoog tijd om die misverstanden uit de wereld te helpen door er niet langer over te zwijgen. Ik begon te schrijven.
Opnieuw op zoek naar ander werk, bleken de denkfouten zich niet tot de werkvloer zelf te beperken. Mijn kritische blik was doorheen de jaren performanter geworden, en bij het solliciteren kwam ik steeds meer tot de vaststelling dat ook op dat vlak veel niet is wat het lijkt. Rekruteerders en sollicitanten gaan wederzijds oneerlijk met elkaar om, van bij het uitschrijven van de vacaturetekst, over het selectieproces, tot de salarisonderhandelingen net voor de aanwerving. Het gaat zo ver dat ik ‘liegen’ antwoord als iemand me vraagt naar een sollicitatietip. Als rekruteerders leugens willen horen, dan kun je daar maar beter in meestappen als je de job wil. En voor de rekruteerders die dit lezen: kiezen we altijd de beste kandidaat, of laten we ons vaak verleiden tot de kandidaat die we aan onze directie of opdrachtgever het best kunnen verkopen als de beste kandidaat? Om hier (maar niet in het boek) dan nog maar te zwijgen over misleidende eerste indrukken en de illusie van mensenkennis die we zo graag koesteren.
Ik verlang naar eerlijkheid in alles wat met werk te maken heeft. Ik kijk uit naar een bedrijfscultuur waar hard werken niet getoetst wordt aan het aantal uur dat je werkt, maar aan de resultaten die je boekt. Sollicitanten moeten kunnen zeggen wat hen écht motiveert om van werk te veranderen – als je nu ‘een hoger loon’ of ‘dichter bij huis’ opgeeft als belangrijkste motivatie, kom je gegarandeerd van een kale reis terug. Door foute opvattingen over werken, rekruteren en leidinggeven verliezen ondernemingen veel geld en talent.
Gorilla’s op de werkvloer is een tegendraads boek. Gegroeid vanuit talrijke gesprekken met leidinggevenden en HR-professionals en eigen ervaringen, is het een vlot leesbaar, pragmatisch werk geworden. Voetjes-op-de-grond, daar hou ik van. Ik heb het boek trouwens niet geschreven met enkel HR-professionals en leidinggevenden als lezers in gedachten. Het is een boek voor iedereen die werkt of naar werk op zoek is. Het is onmiskenbaar dat werk een bepalende impact heeft op een mensenleven. Moeten we er dan niet voor zorgen dat we op dat vlak alvast eerlijk met elkaar omgaan? Begint daar dan niet de uitdaging als het over de balans tussen werk en leven gaat? In elk geval is er werk aan de winkel. Laat de inzichten uit Gorilla’s op de werkvloer het tikje zijn dat de dominoblokjes nodig hebben.
Karel Lamote is verantwoordelijk voor kwaliteitscontrole en procesoptimalisatie bij een HR-dienstverlener. Hij is de auteur van Gorilla's op de werkvloer.
