Als kennis tegenwoordig de belangrijkste productiefactor van bedrijven is geworden, dan zijn de meeste managers kennismanagers geworden. Deze redenering heb ik niet zelf verzonnen, maar haal ik uit de inleiding van 'Praktijkgericht kennismanagement', een boek geschreven onder redactie van Donald Ropes en Christiaan Stam. Het geeft aan dat de competenties van de moderne manager veel aspecten van kennismanagement bevatten.

Dit boek is bedoeld als lesstof voor studenten binnen het hoger onderwijs. Het is een compact, toegankelijk geschreven boekwerk vol tips, tricks en self-assessments waarmee studenten kennis kunnen maken met algemene managementvaardigheden. Dit boek biedt een solide basis voor een eerste kennismaking met algemene managementvaardigheden. Voor een startende projectmanager biedt dit werk een goede houvast.

'Veranderdiagnose' is mooi vorm gegeven en prachtig uitgevoerd, waardoor de schilderijen, de filmfragmenten en de gedichten die hij bij de diagnose gebruikt goed tot hun recht komen. Bovendien bevat het een paar zinnen die beklijven. Ik noem er twee. 'Want wie anderen in beweging wil krijgen, zal moeten uitgaan van hun beleving van de werkelijkheid.'  'Het maakt het verschil begrijpelijk tussen de fanatieke dertigers die door confronteren en afrekenen willen leidinggeven aan laid-back vijftigers die de relativiteit van de bovenstroom hebben ingezien en de waarde van de onderstroom beter aanvoelen.' 

Waarom zouden managers en adviseurs altijd moeten denken vanuit het perspectief dat verandering beter is voor een organisatie? Vanzelfsprekendheden over verandering gaan op de helling in het boek 'Onveranderbaarheid van organisaties' van Leike van Oss en Jaap van 't Hek. Van Oss en Van 't Hek zijn aanhangers van het sociaalconstructivisme van Karl Weick en de Nederlandse vertegenwoordigers Thijs Homan en Wim de Moor. In de vele sprekende cases klinkt hun advies en interim-managementervaring van organisatievragen.nl door. Hun benadering van vraagstukken blijkt uit de keuze voor een variëteit aan beelden en analoge perspectieven op onveranderbaarheid. Dit spreekt ook uit de fraaie intermezzo's door toppers uit diverse gebieden: taalkunde, neurologie, woningbouw, sociologie, biologie, filosofie en archeologie.

Het boek Het is mooi geweest - Het kantoor is geen pretpark van de Duitse communicatiedeskundige Judith Mair is een pleidooi voor herwaardering van klassieke organisatieprincipes, zoals strikte regels, vaste werktijden, elkaar niet tutoyeren en een verbod op het gebruik van mistig jargon verpakt in modewoorden als ‘innovatief’, ‘creatief’ en ander uitbundig communicatief zelfvertoon. Een provocatief geluid uit een periode waarin organisaties een speeltuin moesten worden om de ‘homo ludens’ zich te laten ontplooien.

De illusie dat je als manager of adviseur beoogde veranderingen bereikt door er hard op te sturen en goed te plannen, viert hoogtij. Het aantal publicaties over geplande veranderingen groeit de laatste jaren enorm en voedt daarmee deze illusie.

Zeventien pagina's met verwijzingen naar bronnen doen vermoeden dat de econoom Tim Harford, auteur van het boek 'Waarom we doen wat we doen', zijn huiswerk grondig gemaakt heeft. Het boek hangt dan ook elkaar van onderzoeksbeschrijvingen en zijn interpretaties hiervan. Of het nu gaat over racisme, de atoombom, criminaliteit, seks, het huwelijk, stedenbouwkunde, ambitieuze studenten of internetdating, Harford vertaalt menselijk gedrag bij voorkeur langs de lijn van 'kosten en baten'. Volgens hem kun je zonder begrip van de rationele keuzes die ten grondslag liggen aan ons gedrag, de wereld waarin wij leven niet begrijpen.

'Hergebruik is het ultieme doel van kennismanagement.' Bijna terloops, op pagina 56 van 'Praktijkgericht Kennismanagement', verschijnt deze belangrijke uitspraak, waar ik volkomen mee instem. En daarmee typeert deze uitspraak dit boek: al valt er te twisten over de volgorde van onderwerpen en over de accenten die Donald Ropes en Christiaan Stam plaatsen, er staat veel waars in en zeker ook veel leerzaams. Het boek wil de hbo- of universitaire managementstudent helpen een eigen visie te ontwikkelen op kennismanagement om kennisproductiviteit te verbeteren: ik denk dat ze hieraan een flinke kluif hebben.

Groeien. Wie wil dat niet? In zijn boek Mastering the Rockefeller Habits ontvouwt Verne Harnish een 'boost methode' om te komen tot even gestage als explosieve groei. Dit boek is nu in Nederlandse vertaling beschikbaar: De Rockefeller strategie. Het handboek voor snelgroeiende bedrijven.

Bij het socratisch coachen hanteer ik het principe: 'Mensen willen wel veranderen, maar niet veranderd worden.' Martin Appelo maakt die wil tot veranderen tot het centrale thema in dit boek. Socratisch Motiveren helpt om er uit te halen wat er in zit. Wat er (nog) niet inzit, kan er ook (nog) niet uitkomen. 'Socratisch motiveren' is een duidelijk en waardevol boek.

Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) is een onderwerp van deze tijd. Door films als 'An inconvenient truth' is de aandacht hiervoor alom aanwezig. Ondernemingen stellen bijvoorbeeld speciale sociale of milieujaarverslagen op. Dick de Waard is accountant en gespecialiseerd in het beoordelen van deze jaarverslagen. Voor zijn promotieonderzoek heeft hij de rol van toezichthouders bij MVO onderzocht. 

Harmonieus en constructief samenwerken met begrip voor elkaars opvattingen en belangen, wie wil dit niet? Hoe we ook ons best doen, toch zien we het in de praktijk vaak mislukken. In 'Geweldloze communicatie' beschrijft Marshall B. Rosenberg hoe we, door ons in te leven in de behoeften van onszelf en anderen, beter in staat zijn conflicten te vermijden en meer kunnen bereiken.