‘Ik zit hier een boek te schrijven met een koptelefoon op en denk daarmee de overheid te kunnen veranderen. Hoe haal ik het in mijn hoofd?’ ... Onderzoeker en adviseur Marije van den Berg constateerde net als vele anderen dat het openbaar bestuur niet werkt zoals het zou moeten werken. Er is te veel beleid waar niets van terecht komt. 

Tim Gouw koos ervoor om zijn betaalde werk op te zeggen en fulltime voor zijn twee kinderen te gaan zorgen. In ‘De Thuisblijfvader’ beschrijft hij zijn belevenissen. Die staan - en dat is geen verrassing - bol van de vooroordelen over zorgende vaders en ambitieuze moeders. Over artsen en leraren die het maar raar vinden om met een man over de kinderen te praten. Over ouders die zich zorgen maken om zijn pensioen. En hij komt erachter dat het best hard werken is, al dat werk waarvoor je niet betaald wordt. 

Voorjaar 2023: de overheidscampagne om vrouwen te stimuleren om meer uren te werken leidde tot ophef. ‘Wil je meer werken? Laat het merken!’ was de oproep. Met in één versie zelfs inclusief toevoeging: ‘Mijn man vond het prima’. Lynn Berger, journalist bij De Correspondent, scheef een kort en krachtig betoog waarin ze glashelder uiteenzet dat vrouwen al meer dan genoeg werken. Alleen is het onbetaald. De titel; ‘Ik werk al. Ik krijg er alleen niet voor betaald.’

Wat een heerlijk uitgangspunt voor een boek: je hoeft niets te veranderen! Stop met jezelf ontwikkelen, met het beste uit jezelf halen en ‘worden wie je bent’. Het levert je alleen maar frustratie op. Je bent al iemand namelijk. Iemand met vele kanten en gezichten. Karin Brugman leert je in ‘Verander niks’ hoe je goed kunt zijn in wie je bent, door al die kanten te leren kennen en te omarmen.

Wie beheert bij jou op het werk de lief-en-leed-pot? Wie begeleidt nieuwe medewerkers? Wie meldt zich als eerste als er een vrijwilliger gevraagd wordt? Grote kans dat dat een vrouw is. Nou en, zou je denken. Als ze dat nou leuk vinden is er niets aan de hand. 

Iedereen die met groepen werkt, kent het. Er gebeuren dingen die je niet kunt plaatsen, je ervaart weerstand in de groep, je reageert heftig op die ene deelnemer die je doet denken aan je autoritaire manager van vroeger… Er gebeurt van alles wat niet per se met het doel van de bijeenkomst te maken heeft.

Wat heeft yoga met de werkvloer te maken? Alles, aldus psycholoog Judith Manshanden, directeur van een keten van yogascholen. En dan niet met een yogales tussen de middag, hoewel daar natuurlijk helemaal niets mis mee is. ‘De Corporate Yogi’ gaat dieper.

Politiek verslaggever Wilma Kieskamp was nieuwsgierig naar Sigrid Kaag. Voor Trouw volgde ze D66 al een tijdje, maar kon geen hoogte krijgen van deze politica. Kieskamp besloot op onderzoek te gaan. Ze sprak meer dan dertig mensen die Kaag in haar diplomatieke en politieke werk hebben meegemaakt en las interviews en speeches. 

Waarom zou ik de politiek in gaan? Het is toch alleen maar gedoe en ik ben vast niet geschikt?! Maar ja, als je de wereld een beetje mooier wilt maken, dan is een politieke omgeving wel een goede plek. Daar worden de belangrijke besluiten tenslotte genomen. 

Hoe maak je van samenwerking samenspel? Waarbij je niet alleen je vooraf gestelde doelen haalt, maar resultaten waar je van tevoren nog niet eens aan had gedacht? Organisatieadviseur Nathalie de Man schreef er een boek over, waarvan de subtitel een van de belangrijkste voorwaarden al aangeeft: Samenspel, hoe je meer bereikt als je vol overgave op elkaar vertrouwt.

Hoe kon die beslissing genomen worden? Hoe lopen de hazen hier? Als de logica in organisaties ver te zoeken lijkt, dan speelt de factor ‘politiek’ vaak een rol. Michel de Visser schreef een praktisch boek om je politieke sensitiviteit te ontwikkelen. Dat is geen kwestie van het inschakelen van een nieuw zintuig om op te vangen wat er in de lucht hangt, maar van concrete stappen zetten. 

'Het verminderen van bias kan je team en je organisatie helpen beter resultaten te behalen. Zo simpel is het.’ Met dit statement als uitgangspunt schreven Pamela Fuller en Mark Murphy (van het internationale leiderschapsbureau FranklinCovey) samen met Anne Chow (CEO van AT&T business) een boek over bias: onbewuste vooroordelen. Over hoe je ze herkent, maar vooral: hoe je ermee omgaat. 

‘De zeven vinkjes’ was al omstreden toen het van de drukpers rolde. Geprivilegieerde man ontdekt privileges en verdient een goede boterham aan misstanden die al lang door niet-geprivilegieerden aan de kaak gesteld waren. Is het echt zo erg? Nieuwsgierig dook ik in het boek en las vooral een zelfonderzoek van Joris Luyendijk. Met waardevolle, zij het beslist niet nieuwe inzichten. 

Overal waar belangen, macht en invloed een rol spelen, is politiek. Waar niet dus?! Je kunt dan ook maar beter leren om het politieke spel te spelen. Om ervoor te zorgen dat jouw belangen, jouw plannen en jouw visie niet verdwijnen in het spelgeweld van anderen die het spel wél of slimmer spelen. 

Dit wordt geen lange recensie. Eigenlijk zou ik Hé lekker ding, 365 dagen vrouw van Naeeda Aurangzeb hier integraal willen overtypen. Inclusief flaptekst. Want de 365 voorbeelden die Aurangzeb presenteert in dit boek, laten zien hoe vrouwen dagelijks te maken krijgen met micro-agressies.

Hoe overleef je een door mannen gedomineerde werkvloer? Welkom in de wereld van e-commerce-specialist Chantal Schinkels! Als een van de weinige vrouwen in de tech-sector loopt zij tegen van alles aan, van onbewuste vooroordelen tot te snel vertrekkende collega’s (v). Dat is niet alleen zonde, dat is ronduit slecht. Want, vrij naar oud-minister Els Borst: tech is te belangrijk om aan mannen over te laten.

‘Ja maar er zijn nu eenmaal minder vrouwen in topfuncties. Vrouwen hebben nu eenmaal minder ambitie dan mannen. Nederlandse vrouwen zijn deeltijdprinsesjes.' Econome Sophie van Gool had al dit soort ‘ja maars' al veel te vaak gehoord en schreef een boek over de loonkloof: Waarom vrouwen minder verdienen en wat we eraan kunnen doen. Een onderzoeksverslag, politiek pamflet en praktische gids voor verandering in één. 

‘Sluit je ogen. Denk aan een leider. Wie of wat zie je?' Grote kans dat dat het stereotype beeld is: een man (wit, middelbare leeftijd, pak-met-stropdas). Dat moet toch echt veranderen, maar hoe? ‘Fix the women' of ‘fix the system'?