Leiderschap is volgens Gabriël Anthonio, voorzitter raad van bestuur Verslavingszorg Noord Nederland, vooral co-creëren. ‘Het is een illusie dat we op alles grip kunnen hebben als leider.' Anthonio is één van de sprekers op het jaarcongres Psychologie van Leiderschap. Zelf vond hij leiderschapsinspiratie bij zijn opa en zijn meervoudig gehandicapte zoon. ‘Vaak zijn we vooringenomen en vullen we plaatjes in. Echt leiderschap zit in contact.'

We hebben last van een ‘inclusieparadox'. We willen graag anders, maar houden toch vaak vast aan het oude. We klonen onszelf graag. Zoeken 't liefst ‘gelijksoortigen'. Ons leven is als een orkest dat keurig noten van bladmuziek speelt. Altijd hetzelfde. Jitske Kramer pleit in haar nieuwe boek Jam Cultures juist voor gestructureerde chaos. Kramer: ‘In jamsessies wisselt leiderschap steeds en is muziek nooit hetzelfde.'

Er zijn veel begaafde mensen met briljante ideeën die hun verhaal niet goed over de bühne weten te brengen. Dat is een doorn in het oog van Pacelle van Goethem. Zij onderzocht wat overtuigende mensen precies doen wat hen zo overtuigend maakt. Dat wil zij geven aan de mensen met de goede ideeën: de leiders en de creatievelingen die wel inhoud hebben maar nog geen charisma. Want je kunt natuurlijk genoegen nemen met een plek in de schaduw. Maar waarom zou je dat doen?

Ardiënne Verhoeven schreef het boek Onboarding, management van verwachtingen. Dit boek gaat over de fase waarin medewerkers aan de slag gaan bij een onderneming en hoe je dat goed kan organiseren.

Hoogleraar en oud-Denker des Vaderlands René ten Bos is filosoof, en geen managementcoach. Over leiderschap heeft hij dan ook een anti-psychologische opvatting. "Ik geloof niet dat leiderschap gezocht moet worden in specifieke eigenschappen van mensen. Het is een vorm van hoe mensen met elkaar omgaan." De taak van de leider is het vooral te morrelen aan regels om verandering te organiseren, vindt hij. En trouwens, het is hoog tijd om af te rekenen met bijgelovige leiderschapstheorieën.

Veel verandertrajecten mislukken jammerlijk, omdat de aandacht voor systemen en modellen het wint van de aandacht voor menselijk gedrag. Hoe voorkom je dat?

Doorlopend feedback geven, focussen op competentie-ontwikkeling en variabel belonen voor het hele team tegelijk, werken veel beter dan medewerkers een individuele bonus geven, stelt Kilian Wawoe, HR-onderzoeker en HRM-docent aan de VU, in zijn boek Het Nieuwe Belonen. ‘Investeer eerder in beter management dan in een hogere beloning.’

Kunst en koken als metafoor voor veranderen. Letterlijk ruiken en ervaren hoe verandering proeft en eruitziet. Het kan. Arend Ardon zal het met anderen laten zien en ervaren tijdens het Veranderkracht-event op 15 november in Driebergen. Een gesprek.

Eigenlijk is er sinds Thorbecke (rond 1850) bij de overheid weinig veranderd, betoogt succesauteur Menno Lanting. Nog altijd zijn de bestuursorganen gemeenten, provincies, rijk en ministeries. Lanting: ‘Den Haag is beperkt in innovatie.’

Rolf Baarda schreef met Agile belonen een boek over de manier waarop moderne werkgevers hun salarishuishouding moeten regelen. Het geheim? Niet zomaar een beetje experimenteren, maar nadenken over de toegevoegde waarde van mensen.

Dolf Jansen is cabaretier. Jitske Kramer schreef het boek Jam Cultures. Over inclusie; meedoen. Samen staan ze – jammend met woorden – op het podium bij het Avondseminar Jam Cultures. Als aangever en afmaker. Vice versa. Dolf is er daarbij niet alleen voor de satire en de lach.